Ontmantelingsbedrijf New Horizon sloopt geen gebouwen, maar ‘oogst’ ze.

Met die nieuwe methode wil het bedrijf de bouwsector fundamenteel veranderen.

‘Je moet er toch niet aan denken dat zoiets bij het oud ijzer belandt’. Michel Baars oprichter van ontmantelingsbedrijf New Horizon wijst naar de architectonische wenteltrap in het atrium van het voormalige districtskantoor van Rijkswaterstaat in Terneuzen. Aan weerszijden van het leegstaande gebouw glijden containerschepen door de twee sluizen, die toegang geven tot de haven. Het pand uit 2002 wordt gesloopt. Het moet wijken voor de bouw van een derde sluis.

New Horizon werd benaderd omdat het bedrijf niet sloopt, maar ‘oogst’, zoals ze het zelf omschrijven. ‘Ik maak gewoon nieuwe verbindingen en ga buiten het bestaande systeem van recyclen, verbrandingsovens en afvalstoffenheffingen’, zegt Baars. ‘Ik steek recht over in de keten en behoudt de waarde zoveel mogelijk’.

Oogstteam

'Ik huur een team in van monteurs: dit is ons oogstteam onder leiding van een oogstmeester. Die gaan demonteren'

Het 'oogsten' betekent vooral gericht ontmantelen. Het houten frame van het districtskantoor, de klinkers, de kozijnen en een groot deel van de technische installatie gaan naar een kinder- en jeugdkliniek van de GGZ. Maar liefst 40% van de materialen wordt direct hergebruikt, en nog eens 40% gaat via partners van New Horizon weer de bouwkolom in.

Met ruim € 60 mln aan ontmantelingswerkzaamheden in zijn orderboek voor de komende 2,5 jaar behoort New Horizon volgens de Europese branchevereniging voor ontmantelingsbedrijven (EDA) tot de 5% grootste sloopbedrijven van Nederland. Maar Baars heeft geen ‘slopers’ in dienst en bezit geen vrachtwagens en geen kranen.

‘Ik huur een team in van monteurs: dit is ons “oogstteam” onder leiding van een “oogstmeester”. En die gaan demonteren.’ Door slim te organiseren bespaart de ondernemer tijd. 'Als je met een verhuisbedrijf een gebouw leeghaalt, heb je geen afval. Als je geen afval produceert, heb je geen sloopvergunning nodig en mag je zes weken eerder beginnen dan je concurrent’.

New Horizon is een van de pioniers van de kringloopeconomie waarin afval niet bestaat en materialen continu worden hergebruikt. ‘Ik geloof in de circulaire economie als nieuw economisch model, niet als duurzaamheid 3.0’, zegt Baars. ‘Ik zie de stad als bron. Ik vind het onbegrijpelijk dat er in Nederland vastgoedeigenaren zijn die de waarde van hun vastgoed uitsluitend bepalen aan de hand van de huurstroom en de locatie. Er zit zoveel waarde in de grondstoffen en materialen’.

Kabelgoot hergebruiken

New Horizon begon twee jaar terug en was al vanaf het eerste jaar winstgevend. In 2017 verwacht de ondernemer minimaal € 12 mln aan demontagewerk te doen, wat goed is voor € 1 mln winst na belasting. Voor Baars is circulair ondernemen niet nieuw. Als eigenaar van adviesbureau Search probeerde hij tien jaar geleden al de kringloopgedachte de bouwsector in te krijgen. Maar als adviseur had Baars niet de impact die hij voor ogen had. ‘Aan het einde van de discussie is er altijd iemand die zegt: “goed verhaal, maar we gaan het niet doen”.'

Na de verkoop van Search besluit Baars zelf aan de slag te gaan en start in 2015 New Horizon. Een van zijn eerste klanten is woningcorporatie Woonbron, waarmee hij een driejarig exclusief contract sluit voor de ontmanteling van 1000 woningen. Baars onderscheidt zich door zijn sloopwerk risicodragend aan te bieden. ‘Mochten we iets tegenkomen in de panden, zoals asbest of vleermuizen, dan zijn de kosten van het meerwerk voor ons.’ Kort daarop volgen nieuwe klanten, waaronder Rijkswaterstaat, zorginstelling Siza, Woningcorporatie De Alliantie en bouwgroep Moonen. De grondstoffen die uit de ontmanteling komen wil hij niet recyclen, maar hergebruiken. ‘Een kabelgoot uit het ene pand kan weer hergebruikt worden in het volgende gebouw.'

De ondernemer gaat op zoek naar partners die de materialen kunnen afzetten. Dan blijkt vaak dat lang niet iedereen zijn visie deelt. 'De primaire reactie van de afnemers is altijd: dat is lang niet makkelijk, wij verkopen liever nieuw.’ Om de industrie mee te krijgen heeft Baars voorspelbaar volume nodig. ‘Een bedrijf als Stiho verwerkt voor € 120 mln aan hout per jaar. Daar kun je niet met een halve container herbruikbaar hout per drie maanden aankomen.'

Goedkoper aanbieden

Pas wanneer hij halverwege 2016 voor € 30 mln sloopwerk heeft geacquireerd, krijgt de ondernemer gehoor bij producenten en groothandels in de bouwkolom. Hij sluit samenwerkingsverbanden met gevestigde bedrijven zoals elektrotechnische groothandel Rexel, houtverwerker Stiho, systeembouwer Knauf, Tegelgroep Nederland en het collectief van installateurs Elektroned. ‘Dat zijn heel grote bedrijven die een enorme impact hebben in de bouwsector.’ Ook Tetris, een bedrijf dat zich bezighoudt met het revitaliseren van kantoren, en vastgoedadviseur JLL worden partner. Samen creëren ze een groeiende vraag naar herbruikbare materialen. Dankzij dit model kan New Horizon het ontmantelingswerk goedkoper aanbieden dan concurrenten.

‘Doel is altijd dat ik het binnen een jaar voor niks kwijt moet kunnen. Dan heb ik een goede deal’

‘Ik heb nu een sloopproject dat ik voor niks aanbied’, zegt Baars. Het verschil wordt gecompenseerd door de opbrengst uit de grondstoffen en de besparing op de kosten van afvoer naar de stort. Maar een circulaire oplossing is nog lang niet voor alle materialen voorhanden. Dus investeert de ondernemer het bedrag dat hij anders kwijt zou zijn aan het afvoeren van materiaal in het vinden van alternatieve toepassingen.

‘Doel is altijd dat ik het binnen een jaar voor niks kwijt moet kunnen. Dan heb ik een goede deal.’ New Horizon heeft nu voor € 60 mln aan sloopwerk voor de komende 2,5 jaar. ‘Daarmee beïnvloed je de markt nog niet voldoende’, vindt Baars. ‘Dus dat moet naar €100 mln per jaar in 2018 of 2019.’

Maar zijn doel is niet om het grootste sloopbedrijf van Nederland te worden. Baars wil de sector fundamenteel veranderen. ‘Ik hoop dat de traditionele sloopbedrijven snel mijn voorbeeld gaan volgen. Ik wil de bouwketen omver donderen en circulair maken. En dat kan ik niet alleen.’

Sabine Sluijters is freelancejournalist. Artikel uit FD 9 mei 2017